Περιγραφή
Ο συγγραφέας μετά από συστηματική έρευνα σε ανέκδοτο αρχειακό υλικό δείχνει ότι η προσπάθεια για τον εκπολιτισμό της νεολαίας και της ελληνικής κοινωνίας εν γένει, που ξεκίνησε μετά την Ανεξαρτησία μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα στηρίχθηκε οικονομικά σε σημαντικό βαθμό στις πρωτοβουλίες εναίων δημοτικών αρχών και του λαού και κυοφορήθηκε στους κόλπους των ευρύτερων εκπαιδευτικών και παιδαγωγικών ενδιαφερόντων των γονέων κατά περιοχή. Το χαμηλό οικονομικοκοινωνικό επίπεδο του λαού, όπως αυτό προκύπτει από τη διερεύνηση των αρχειακών πηγών και τη συνεξέταση των κοινωνικοεπαγγελματικών δομών και έδρασε ανασχετικά στην πρόσβαση των νέων στην εκπαίδευση. Αντίθετα ήταν σε πολλές περιπτώσεις αντιστρόφως ανάλογο με την τάση για πολιτισμική αναβάθμιση μέσα από τους εκπαιδευτικούς μηχανισμούς και με την προσπάθεια για την οικονομική στήριξη των εκπαιδευτικών πραγμάτων, η οποία και τελεσφόρησε για κάποιο διάστημα σε αντίξοες οικονομικές συγκυρίες. Επίσης ο συγγραφέας πραγματεύεται και άλλα ζητήματα όπως την ίδρυση, τη λειτουργία, το εκπαιδευτικό προσωπικό, καθώς και την οργάνωση των πρώτων σχολικών μονάδων μετά την Ανεξαρτησία, ανιχνεύοντας παράλληλα στοιχεία σχετικά με την κοινωνικομορφωτική αναβάθμιση των κοριτσιών μέσα από την εκπαίδευση σε μια εποχή που η γυναίκα δεν είχε απεμπλακεί από τους μηχανισμούς της οικογενειακής εκμετάλλευσης.
